فرهنگ  - وقتی ما مسافریم، باید بدانیم کجا می رویم. و بدانیم که ما هم می توانیم همسفر فرشتگان باشیم. حالا که اینقدر ما می توانیم با فرشتگان همراه باشیم، همسفر باشیم، چرا خودمان را ارزان بفروشیم؟! اینجا، جای تربیت است؛ تو فرشته شوی ار جهد کنی...

اگر ما ان شاء الله اهل روح و ریحان بودیم که به ما گفتند: سابقوا لی مغفره (1)، فاستبقوا الخیرات (2)؛ جائی به آدم می دهند که در روایات آمده است اگر همه اهل دنیا مهمان بهشتی بشوند، جا دارد. یعنی الآن که مثلاً چند میلیارد بشر روی کره زمین زندگی می کنند، اگر خواستند بروند در خانه یک نفر، آن خانه اش اینقدر جا دارد. این کجاست، این چه عالمی است که همه اهل دنیا اگر بخواهند مهمان یک نفر بشوند، جا دارد. معلوم می شود ما به جائی می رویم که فرمود اصلاً به ذهنتان نمی آید. فرمود: فلا تعلم نفأ ما اخفی لهم من قرّه اعین (3). همانطوری که در بخش های کیفر کار خیلی سخت است، در بخش پاداش هم مهم است.

مرحوم کلینی (ره) در جلد هشتم کافی، یعنی روضه کافی؛ نقل می کند که بشرهای اولی که می خوابیدند، خواب نمی دیدند. این رؤیا نصیب هر کسی نمی شد. انبیای اینها، پیامبران اینها احکام الهی را می آوردند که خدائی هست و قیامتی هست و مواظب رفتار و گفتارتان باشید. اینها می گفتند: خب حالا اگر ما به این دستورها عمل کردیم، چه می شود؟ آنها جواب می دادند که نتیجه اش بعد الموت روشن می شود.

انبیاء وقتی این مطالب را می گفتند، آنها انکارشان بیشتر می شد. می گفتند: کسی که مرد، از بین رفت. خب این جماعت واقعاً گیاهی فکر می کنند، درختی زندگی می کنند و...
مرحوم کلینی نقل می کند که امام (ع) فرمود: خدا خواب را، رؤیا را بهره اینها کرده که اینها در حال خواب چیزهائی را در عالم رؤیا می دیدند. بعد می آمدند، به انبیاء شان می گفتند اینها چیست که ما می بینیم؟ می فرمودند: اینها نمونه آن حرف هائی است که ما می زنیم. شما خیال کردید در همین قبر یک و نیم در نیم متر؛ اینجا خبری است! قبر جانت را ببین، قبر اندیشه ات را ببین...

مگر اخلاق می میرد، مگر عقیده می میرد، مگر اوصاف و اندیشه می میرد؟ اگر فکر زنده است، یک حساب و کتابی دارد. اگر اینها زنده اند، صاحب اینها که جان آدم است، زنده است. اگر زنده است، یک حساب و کتابی دارد. بنابراین کار اینقدر آسان نیست که انسان با گورستان مسأله را حل کند! چون ما به جای خیلی مهمی می رویم؛ به ما گفتند: مواظب کارتان باشید.

مطلب دیگر اینکه مرگ را همه مکتب های غیر الهی افیون می دانند؛ مردن یعنی تمام شدن. اما تنها دین است که می گوید: مرگ عامل پویائی است. هیچ چیزی بعد از ذکر توحید، بعد از لا له لا الله، بعد از یاد و نام ذات أقدس اله به اندازه یاد مرگ سازنده نیست. چرا؟ برای اینکه اینقدر در روایات ما دستور دادند به اینکه اوّلین چیزی که از انسان مرده سؤال می کنند، می گویند: عمرت را در چه راه صرف کردی. این دین است که مرگی را که در همه مکاتب افیون است، عامل پویائی قرار داده. به ما فرمودند: به یاد مرگ باشید. هیچ چیزی در عالم نیست که انسان را به یاد خدا و نام خدا متذکّر نکند، حتّی جریان مرگ.

حالا وقتی ما مسافریم، باید بدانیم کجا می رویم. و بدانیم که ما هم می توانیم همسفر فرشتگان باشیم. حالا که اینقدر ما می توانیم با فرشتگان همراه باشیم، همسفر باشیم، چرا خودمان را ارزان بفروشیم؟! اینجا، جای تربیت است؛ «تو فرشته شوی ار جهد کنی...»