به گزارش جهان،‌ این نوشتار که جدیدترین کتاب هاشمی‌رفسنجانی به شمار می‌آید به اهتمام یاسر هاشمی پدید آمده است و بر اساس گفته مولف به درخواست مجله حوزه علمیه قم که خواستار مقاله‌ای درباره بنیان روشنفکری دینی که سرمایه بالندگی در مبارزات، پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی ایران است به رشته تحریر درآمد.
«آزاد اندیشی اسلامی، روشن‌فکری دینی به روایت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی» ابتدا به تعریف روشنفکری دینی و مصادیق آن در آموزه‌های دینی و تاریخ اسلام و اوضاع سیاسی شیعه در عصر غیبت می‌پردازد، سپس از نوآوری‌های امام خمینی(ره) درباره لزوم تشکیل حکومت اسلامی پیش از انقلاب اسلامی سخن می‌گوید. مکاتبات و نامه‌های متقابل مسوولان ارشد نظام و امام خمینی(ره) درباره بازنگری قانون اساسی، تاسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و سیاست‌های کلی نظام به همراه تحلیل‌های هاشمی‌رفسنجانی از جمله صفحات این کتاب به شمار می‌روند. 
 آنطور که روابط عمومی موسسه پکتا(پخش کتب اسلامی و انسانی) گزارش داده، در پایان کتاب به فراخور مطالب، متن وصیت امام موسی کاظم(ع) به «هشام‌بن حکم» که نکات برجسته اخلاق عقلی و عملی را دربر دارد، به چشم می‌خورد. مولف در کتاب خود تاکید دارد که این نوشته آغازی برای طرحی جامع در راستای تجدید تمدن اسلام است و نیاز به پیگیری محققان اسلامی دارد.