گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاح‌طلب روز دوشنبه را با تمرکز بر برگزاری اولین جلسه منتخبان مجلس دهم با حضور هاشمی رفسنجانی و محمدرضا عارف آغاز کردند.

مهم‌ترین محورهای که امروز روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات به آن پرداختند، عبارت‌اند از:

1. تاکید مجدد مرعشی بر توهین به شهرستانی‌ها؛ حسین مرعشی از اعضای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی و از نزدیکان هاشمی رفسنجانی بار دیگر با لحنی تحقیرآمیز بر عدم توسعه سیاسی شهرستان تاکید کرد و در همین راستا گفت: «حرفی که گفتم بیان واقعیت است و سطح توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف کشور را می‌توان با شاخص‌هایی عنوان کرده و ارزیابی کرد»؛ وی با لحنی کینه‌آمیز نسبت به انتخاب شهرستان ها اظهار داشت:«در تهران کسی به دنبال رای دادن به خویش و قوم و قبیله خودش نبوده است.»

2. دولتی‌ها برای انتخابات دور دوم خود را آماده می کنند!؛ هرچند فعالیت انتخاباتی اعضای دولت غیرقانونی است اما روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نوشت: «محمود واعظی و مرتضی بانک دو عضو دولتی و بلند‌پایه حزب اعتدال توسعه به همراه اعضای هیات رییس شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان نشان دادند ائتلاف امید برای مرحله دوم با همان عزم و اراده مرحله اول حاضر می‌شود و قصدی جز کسب حداکثر کرسی‌های مجلس را ندارد.»

3. زمزمه بازگشت احمدی‌نژاد از روزنامه خانوادگی هاشمی رفسنجانی، جریان اصلاح‌طلب درصدد است در پازل طراحی شده برای اصولگرایان آنان را به سمت احمدی نژاد برای انتخابات ریاست جمهوری سوق بدهد تا از این طریق اشتباهات احمدی نژاد را به پای اصولگرایان بنویسند. در همین راستا روزنامه آرمان امروز نوشت: «این اتفاق از سوی برخی محافل از چندی پیش محتمل به نظر رسیده است که چند دلیل دارد؛ یکی اینکه اصولگرایان دچار انشقاق‌های زیادی درون خود شده‌اند و اکنون فرصت خوبی است که احمدی‌نژاد به تقویت حامیان خود و همزمان به جذب حامیان جدید بپردازد. از سوی دیگر اکنون توافق اصولگرایان برای حمایت از احمدی‌نژاد بیش از زمان‌های دیگر است و او هم شعارهای گذشته خود که برخی آن را نمایشی می‌خواندند را سر نمی‌دهد.»

4. کارگزاران سازندگی عارف را بر لاریجانی ترجیح دادند؛ برخلاف پیش‌بینی‌ها مبنی بر حمایت حزب کارگزاران سازندگی و حزب اعتدال و توسعه از ریاست علی لاریجانی بر صدارت بهارستان، کارگزاران سازندگی اولین خروج ائتلاف هفت اسفند شد و حسین مرعشی اظهار داشت: « آقای عارف الان نماد جریانی است که دقیقا یک سال دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری باید متحد پشت سر آقای روحانی ظاهر شویم. هر نوع سستی در حمایت از آقای عارف، اتحاد 96 ما را مخدوش می‌کند.»

5. انتقاد از الگوی رای‌دهی مردم مشهد به اصولگرایان؛ روزنامه همدلی در راستای بررسی چگونگی رای مردم مشهد به اصولگرایان در گفت وگو با فعالان اصلاح‌طلب ضمن مطالبه تغییر استاندار خراسان رضوی، نوشت: « ویژگی دیگر مشهد این است که بنیادهای مذهبی که مردم محور آن هستند در آن پررنگ است. این مساله باعث می‌شود شبکه‌های قدرتمندی برای برخی مواقع تشکیل شود. شما این موضوع را در جاهای دیگر کمتر می‌توانید مشاهده کنید.»

6. انتقام از جام‌جم به سبک زنجیره‌ای‌ها؛  یک روزنامه اصلاح‌طلب پیرامون گلایه‌های سرافراز نوشت: «دفاعیه بلندبالای رییس رسانه ملی؛ دفاعیه‌ای که شاید بتوان به نوعی آن را جوابیه‌ای در پاسخ به دولت دانست. رییس رسانه ملی بیانیه‌ای چندصفحه‌ای را هرچند که در قالب یک مصاحبه با روابط عمومی رسانه ملی تنظیم شده است اما بیشتر یک مصاحبه ‌ای برای پاسخگویی به نظر می‌رسد.»

7. انتقاد از عدم اعلام تحقیق و تفحص بنیاد شهید در مجلس نهم؛ روزنامه قانون با انتقاد از روند بررسی گزارش‌ها پیرامون بنیاد شهید در مجلس شورای اسلامی نوشت: «حال این معضل وارد فاز جدیدی شده‌است و آن درگیری میان کمیته تحقیق و تفحص با هیات رئیسه‌ مجلس برسرقرائت نتایج بررسی است! 

8. بازتاب اولین سخنان آیت‌الله مصباح یزدی پس از عدم حضور در مجلس خبرگان پنجم در دفتر سعید جلیلی

9. بررسی تغییر در حوزه علمیه خراسان با شورایی شدن مدیریت آن؛ روزنامه شرق در تحلیل تغییرات پس از فوت آیت الله واعظ طبسی در حوزه علمیه خراسان، آن را به منزله پذیرش گفتمان‌های متعدد حوزوی و دینی در حوزه علمیه مشهد که حتی متغایر با گفتمان رسمی حوزه علمیه قم است.

•    تشدید رویکرد تهاجمی حسن روحانی نسبت به منتقدان

بسیاری از رسانه‌های داخلی و خارجی از «تغییر لحن» رییس‌جمهور پس از انتخابات مجلس شورای اسلامی دهم روایت کردند؛ تغییری که حکایت از «تغییر تاکتیک» در الگوی سیاست ورزی روحانی قلمداد می‌شود و گویا گام‌های دولت یازدهم برای تحرکات در زمین سیاست داخلی جدی‌تر شده است و اولین مانع برای اهداف دولت یازدهم «منتقدان» هستند که حجت‌الاسلام روحانی از «تکریم» آنان در ابتدای دولت خود سخن گفته بود اما گویا در «تکریم» هم «تغییر» صورت گرفته است.

روزنامه اعتماد در بررسی این «تغییر لحن» و «تغییر تاکتیک» حجت الاسلام روحانی پس از انتخابات هفتم اسفند نوشت:  «دو، سه هفته‌ای است که حسن روحانی کمتر حرف‌ها را در دلش نگه می‌دارد؛ درست از روز هفتم اسفند به بعد. دو، سه هفته‌ای است که به نظر می‌رسد حسن روحانی همان حس بعد از انتخابات 24 خرداد را دارد. 

حتی شاید با اعتماد به نفسی بیشتر از آن موقع. تا اینجا که مقابل مخالفانش برنده بازی بوده است؛ هم مهم‌ترین پروژه دولتش در برجام به سرانجام رسیده و هم خیالش برای کار با مجلس دهم راحت شده که قرار است با چهره‌ای «معتدل» در سپهر سیاسی ایران ظهور کند. همین موقعیت است که می‌تواند کاری کند تا او خیلی راحت‌تر از قبل از «تنگ‌نظری» منتقدانش بگوید که نمی‌توانند کارهای بزرگ دولت او را ببینند. 

او در روزهای بعد از هفتم اسفند چند باری از این دست کنایه‌ها در سخنانش داشته است؛ کنایه‌هایی که اگر تا چندی قبل از سر بی‌طاقت شدن زیر فشار مخالفان بود، حالا از سر احساس داشتن دست بالای نسبی در فضای سیاسی است. حسن روحانی اگر تا چندی قبل از موضع دفاعی حرف‌هایی را خطاب به منتقدانش می‌گفت، حالا گویی در موضع متفاوتی قرار گرفته و قصدش دیگر فقط دفاع کردن نیست، قسمتی از این موضع جدید به رخ کشیدن پایگاه اجتماعی موافقان دولت به رخ رقیب سیاسی است. این را می‌شود از نخستین پیام سیاسی روحانی بعد از انتخابات هفتم اسفند فهمید. جایی که او در توییتر رسمی خود با یک جمله کوتاه، پیام مهمی را به جامعه و گروه‌های سیاسی منتقل کرد؛ «هنرمندانه با رای خود فضای جدیدی خلق کردید.»